Gebelikte Diş Sağlığının Önemi

MAKALELER

Gebeliği süresince anne adayının iyi beslenmesi, ağız ve diş sağlığına önem vermesi halinde, herhangi bir diş sorunuyla karşılaşılmaz. Bu yapılmadığı takdirde, gebelikteki hormonal etkilerden dolayı diş sağlığı konusunda sorunlar yaşanır. Gebelikte beslenme düzeni içinde A, C ve D vitaminlerini, kalsiyum ve fosfor zengini yiyecekler bulunmalıdır. Anne adayı kahvaltıyı geçiştirmemeli, ara öğünlerde şekerli, tatlı besinlerden kaçınmalıdır. Bu sayede diş sağlığını koruyabilir. Bu dönemde diş sağlığının korunması demek, anne adayının yeteri kadar kalsiyum alarak, uzun dönemde kemiklerini de korumaya alması demektir. Gebelikte kadının vücudundaki depolar tüketildiğinden, doğum sonrası mineral ve vitamin eksikliği önlenmelidir.

Gebelik dönemi kadınlar açısından özel bir süreçtir. Bu dönem hamilelik hormonları östrojen ve progesteron yükseldiğinden, vücuttaki denge bozulmaktadır. Anne adayının buna uyum sağlaması, ağız ve diş sağlığına önem vermesi gerekir. Bu uygulanamadığında, anne adayında diş çürükleri, diş eti hastalıkları artış gösterebilir. Gebelikte bulantı ve kusma görüldüğünden, ağız içindeki asit seviyesi yükselmekte ve dişlerdeki sorunlar artmaktadır. Bunların önlenmesi için, ağız bakımına önem verilmelidir.

Gebelikte diş bakımının önemi

• Ağız ve diş bakımı her gün düzenli olarak yapılmalıdır.
• Gebelik öncesinde anne adayı tam bir ağız muayenesinden geçmeli ve ağız hijyeni oluşturulmalıdır. Bu gebelikte devam ettirilerek, alışkanlık edinilmelidir.
• Dişlerdeki plaklar ve diş eti hastalıkları, gebelikteki hormonal değişimlerle bağlantılıdır. Bu nedenle ağız bakımının ihmal edilmemesi gerekir.
• Gebelikteki hormon düzeylerinin fazla olması nedeniyle, ağız mukozası dış etkilere karşı hassas olur. Bakteri plaklarına karşı daha yatkın olan bir ortam meydana gelir.
• Günde en az iki kez diş fırçalanmalı, diş ipi kullanımı sayesinde etkili bir diş bakımı yapılmalıdır.
• Ağız gargarası konusunda doktora danışılmalıdır. Tuzlu suyla yapılacak gargaralar, diş etini rahatlatarak, hassasiyetin azalmasını sağlar.

Gebelik döneminde ağız ve diş sorunları nasıl önlenir?

Gebelikte oluşabilecek diş eti iltihabı etkin bir ağız bakımı ve hijyen sayesinde önlenebilir. Normal zamanlardaki gibi her gün en az iki defa dişler fırçalanmalıdır. Bunun yemeklerden sonra yapılmasına özen gösterilmelidir. Ayrıca gerektiği zamanda diş ipi kullanımının ihmal edilmemesi gerekir. Sabah kalkınca gebe kadınların daha hassas olması nedeniyle rahatsızlık oluyorsa, ağız su ya da florid içeren gargaralarla çalkalanmalıdır. Bu dönem özellikle ara öğünlerde tüketilen besinlere dikkat edilmelidir. Şekerli besinlerden kaçınılmalıdır. Beslenme düzeninde özellikle B 12 ve C vitamini içeren yiyeceklere yer verilmelidir. Bunun ağız sağlığında önemi vardır. Diş doktoru düzenli ziyaret edilmeli ve etkin plak kontrolü yapılmalıdır. Bu gebelik gingivitisini önlemekte etkili olur. Ayrıca diş eti irritasyonu ve tümörlerin önlenmesinde yardımcı olur.

Gebelik döneminde ne zaman diş doktoruna gidilmeli?

Kadınlar gebeliği planlı bir şekilde yapacaksa ya da gebe olunduğuna dair bir şüphe varsa, diş doktoru ziyareti mutlaka yapılmalıdır. Gebeliğin ilk üç aylık sürecinde dişler mutlaka kontrol edilmeli ve diş temizliği yapılmalıdır. Diş doktoru gebe kadın için gerekli olan tedavi planlanmasını yapacaktır. Gebeliğin ikinci üç aylık sürecinde ağız içi dokularında olan değişikliklerin iyi takip edilmesi ve ağız bakımının etkinliği yeniden değerlendirilmelidir. Gerekli olursa dişlerde temizlik yapılmalıdır. Gebe kadının ağız içi durumuna uygun son üç aylık dönemde planlama yapılabilir.  Verilen diş randevuları anne adaylarını yormayacak şekilde planlanır.

Gebelikte diş tedavisi hangi dönemlerde yapılır?

Gebelik sürecinde anne adaylarına yapılacak ya da yapılması gereken diş tedavileri, gebeliğin dönemine uygun olacak şekilde, farklı bir yaklaşımla takip edilir ve tedaviler buna uygun şekilde yapılır.

Gebeliğin ilk trimesterinde: Gebe kadınlar için bu dönem en hassas olunan sürecin yaşandığı bir dönem olarak kabul edilmektedir. Bu süreçte bebeğin organlarının oluşumu meydana geldiğinden, bilinçsiz olarak ve gerekmedikçe herhangi bir tedavi uygulanmamalıdır. Anne adayı açısından yoğun ağrıya neden olan ve müdahale edilmezse bebek ve anne adayının zarar göreceği diş sorunlarında, doktoruna danışılıp uygun bir tedavi yolu tercih edilmelidir. Bu konuda erteleme olanağı varsa, diş tedavisinin ikinci trimestere kadar bekletilmesi daha uygun olur.

Gebeliğin ikinci trimesterinde: Bu süreçte anne adayında doğumdan sonraya kadar ertelenemeyecek olan diş tedavileri, diş çekimleri, dolgu ve kanal tedavileri doktorun önerisiyle yapılabilir. Gebeliğin bu dönemi yapılacak olan diş tedavileri için en uygun süreç olarak kabul edilir. Fakat yine acil olmayan tedavilerin doğum sonrasına ertelenmesi uygundur.

Gebeliğin üçüncü trimesterinde: Gebeliğin bu son döneminde bebeğin anne karnında büyümesinin artması ve doğumun yaklaşması nedeniyle,  sadece aciliyeti olan diş tedavileri yapılabilir.  Bu dönem gebeliğin ilk trimesterinde olduğu gibi hassastır. Diş tedavisi açısından aciliyet bulunmuyorsa, yine doğumdan sonraya ertelenir.

Gebelik döneminde diş ve diş eti tedavisinin önemi nedir?

Gebelikte diş ve diş eti tedavisinin yapılması bebek ve anne adayı açısından önemlidir. Bu tedavilerin bebeğin gelişiminin tamamlandığı ikinci üç ayda yapılması tavsiye edilir. Kadınlar açısından bazı dönemler ağız ve diş sağlığında önemlidir. Bu sağlığın devamlılığı sağlamak için, yaşam boyu etkin bir bakım yapılmalıdır. Özellikle gebelikte, emzirme döneminde, menopoz döneminde bakımlarda daha hassas olunmalıdır. Halk arasındaki inanca göre, gebelik döneminde kalsiyum kaybı ve bu yüzden diş kaybı olduğu düşünülür. Gerçekte bu dönemde anne adayının daha fazla kalsiyuma ihtiyacı bulunmaktadır. Bebeği için daha fazla kalsiyum almalıdır. Anne adayı buna dikkat etmediği takdirde, bebeği kalsiyum ihtiyacını anne adayının vücudundaki depolarından kullanır. Fakat anne adayı bunu yerine koymazsa, ilerleyen yıllarda kendisinde kemik yıkımı başlar. Ayrıca hamilelik döneminde diş eti ve dişlerde olan sorunlarda artış meydana gelir. Bu yüzden gebelikte diş sağlığının önemi büyüktür.

Gebelikte diş çekimi nasıl yapılır?

Gebelik sürecinde kadının bütün vücudunun fiziksel ve psikolojik açıdan değişimlere uğradığı bilinmektedir. Ağız içinin ise vücutta olan bu tür değişimlere karşı oldukça hassas olduğu söylenebilir. Anne adayının stresli bir süreçten geçmesi yüzünden bazı durumlarda bebeğini düşünüp kendi kişisel bakımını ihmal etmesi gibi bir durum ortaya çıkabilir. Bu dönemde olan mide bulantısı ve kusmanın etkisi ağız içinde olumsuz etkiler ortaya çıkarabilir. Yiyeceklere karşı aşırı ilgi ve tiksinme gibi etkenler yüzünden ağız içinde olan yapılarda sorunlar gelişebilir.  Gebelikteki hormonal değişimlerden de ağız içi olumsuz etkilenmektedir. Kadının kanında ve tükürükte asit oranı artış gösterdiğinden, diş çürümesi daha hızlı olur. Bakteriler yüzünden, dişlerdeki aşınma ve yumuşama artar. Bu nedenle diş sorunları önceki döneme göre daha sık ve kolay oluşur. Bu açıdan yapılması gereken hamilelikten önce kadınlar diş doktoru kontrolünden geçmeli ve ağız sağlığı düzene sokulmalıdır. Gebelikte zorunluluk olmadıkça diş çekimi yapılmaması gerekir. Bunların doğum sonrasına ertelenmesi gerekir. Ancak dişler mutlaka çekilecekse, ikinci üç aylık dönem daha uygun olur.

Gebelik döneminde neden süt içilmelidir?

Gebe bir kadın günde 1000 mg (1 gr) kalsiyum ihtiyacı duyar. Eğer gebe kadın 18 yaş altındaysa, bu oran günlük 1300 mg (1,3 gr) kadar olur. Bu oranın alınması halinde, gebelikte diş sağlığının korunması mümkün olur. Bu ihtiyaç gebe olmayan kadınlara göre yaklaşık iki katı kalsiyumun alınmasını gerektirir. Bu miktarda kalsiyum alınmadığında, anne adayının depoları kullanılmaya başlar. Annede kalsiyum eksikliği olduğunda, dişlerde çürüme, ileri dönemde osteoporoz gibi olumsuzluklar ortaya çıkar. Besinler içinde en iyi kalsiyum kaynağı süt ve süt ürünleridir. Bu nedenle anne adayının gebeliğinde yeterince süt içmesi ve süt ürünleri tüketmesi gerekir.

Gebelikte diş sağlığının koruması için nasıl bir beslenme düzeni olmalıdır?

Gebelik dönemindeki kadınların iyi beslenmesi hem anne adayında, hem de bebeğin gelişiminde faydalı olur. Bebeğin diş gelişimi gebeliğin ikinci ayından itibaren başlamaktadır. Bu nedenle anne adayının kalsiyum, fosfor ve vitaminleri içeren besinler bu dönemde düzenli olarak alması gerekir. Gebelikte kadının ihtiyacı olan kalsiyum miktarı bir litre sütle ya da buna eşdeğer olan süt ürünlerinin tüketilmesiyle karşılanabilir. Ayrıca anne adayları ara öğünlerinde, özellikle tatlı olan atıştırmalık yiyeceklerden kaçınmalıdır. Ağız içinde kalmış ve uzaklaştırılmamış olan besin artıkları dişlerdeki çürümeyi ve diş eti sorunlarını hızlandıracaktır. Anne adayının ihtiyacı olan kalsiyumu almadığı takdirde, bebeği kalsiyum ihtiyacını annenin kemiklerinden karşılayacaktır. Bununla annede diş kaybı, bacaklarında eğrilik, uzun dönemde kemik erimesi risklerinin gelişmesi söz konusu olur. Bu yüzden kalsiyum ihtiyacı düzenli olarak karşılanmalıdır. Diş sağlığının korunması için A, C ve D vitaminlerini içeren yeşil yapraklı sebzeler, yumurta, süt, peynir, et, balık, meyve gibi besinlerin düzenli olarak tüketilmesi tavsiye edilir.